مترجم شفاهی ؛ اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
مشخصات کلی کتاب اصول ترجمه شفاهی
اصول ترجمه شفاهی
نویسنده: علی محمد الدرویش
مترجمان: دکتر حسین میرزائینیا، اعظم خانلاری
ترجمه کتاب دلیل الترجمان فی مبادی الترجمه الشفهیه
بهار ۱۳۹۷
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
نگاهی به بخشهایی از کتاب اصول ترجمه شفاهی
فرآیند ترجمه شفاهی
ترجمه شفاهی شامل فهم اندیشهها و ترجمه همزمان آن به زبان مقصد است.
ترجمه شفاهی از دو عملکرد معمولا جدا از هم، خارج از قلمرو ترجمه شفاهی و همزمان با فرآیند ترجمه رخ میدهد.
در حالت عادی فرد سکوت میکند و به سخن گوش میدهد تا آن را درک کند،
ولی در ترجمه شفاهی، مترجم شفاهی همزمان با شنیدن سخن، محتوای آن را درک میکند
و اندکی بعد آن را به زبان مقصد ترجمه مینماید.
به این ترتیب او نقش میانجی میان دو فرد یا دو گروه را دارد و همزمان شنونده و گوینده نیز هست.
این ترکیب میان دو عملکرد، نیازمند تلاش و تمرین است تا ذهن مترجم شفاهی آماده باشد و جایگاهی که در آن سخن گفته میشود را درک کند.
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
اصول ترجمه شفاهی
ترجمه شفاهی از نظر روشها و شیوههای اجرا با ترجمه نوشتاری تفاوت دارد.
از آن که ترجمه شفاهی کنش متقابل مستقیم و زنده با یک فرد یا میان دو نفر است،
بنابراین این کنش متقابل شیوهی برخورد و رفتار مشخصی را میطلبد.
نزاکت و ادب
مترجم شفاهی باید به زیور نزاکت و ادب و صبر آکاسته باشد؛
بنابراین نباید به هیچ یک از دو طرف گفتگو، ابراز ناخشنودی و شکایت کند.
مترجم شفاهی همچنین باید عرف و عادات مورد پیروی جامعه و حرفههای گوناگون را رعایت کند
و با لباس مناسب و شایسته به محل کارش برود.
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
زبان بدن
هر حرکت بدنی که مترجم شفاهی هنگام ترجمه کردن انجام دهد،
ممکن است از سوی یکی از دو طرف ارتباط، به عنوان بخشی از ارتباط در نظر گرفته شود؛
به همین سبب شایسته است که مترجم شفاهی از ناآرام بودن و حرکتهای بیهدف خودداری کند؛ مانند؛
تکان دادن سر از سویی به سوی دیگر.
خم شدن به جلو هنگام گفتن هر جمله.
بازگشت به عقب بعد از پایان یافتن هر جمله.
انتقال پیاپی و غیر ضروری وزن بدن از پایی به پای دیگر.
بازی با اشیای پیرامون خود مانند مداد، دفتر، دسته کلید یا بازی با لباسها مانند بازی با کروات، گوشه کت و یا مانند آن.
جا به جت شدن از جایی به جای دیگر و جا به جا کردن اشیاء.
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
نگاه کردن به چشمها
بهتر است مترجم شفاهی هنگام ترجمه، در چشمان کسی که با او سخن میگوید، نگاه کند؛
البته این مسئله در بین فرهنگها و جوامع گوناگون متفاوت است.
در جوامع عربی، عربها گرایش به نگاه کردن طولانی در چشمان طرف مقابل دارند؛
در حالی که در جوامع انگلیسی زبان، به ویژه در جامعه استرالیا ممکن است این کار خیره شدن محسوب شود.
در این جوامع معمولا چشم در چشم شدن برای یک مدت کوتاه و گاه به گاه است.
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
جای نشستن
جای نشستن مترجم شفاهی مسئله بسیار مهمی است.
در ترجمه سهسویه بهتر است که مترجم شفاهی در زاویه مثلث بنشیند،
ولی در ترجمه پیاپی بهت است که در سمت راست و یک و نیم قدمی پشت سخنران بایستد.
گوش سپردن
گوش سپردن مهارتی است که همه افراد آن را ندارند.
بسیاری از افراد نمیتوانند روی آن چه میشنوند برای مدت طولانی تمرکز کنند؛
زیرا دامنه توجه محدود است و با گفتاری که میشنوند، عاملی اشتیاقبرانگیر، هیجانآور سو لذتبخش ندارد.
گوش سپردن عنصر مهمی در کار مترجم شفاهی است.
مترجم شفاهی بدون گوش سپردن نمیتواند درونمایه گفتار را دقیق، کامل و بدون نقص، از زبانی به زبان دیگر منتقل نماید.
خواه این کلام، جالب و خستهکننده، مهم یا بیاهمیت و با موضوع مرتبط یا غیرمرتبط باشد.
به همین سبب شایسته است که مترجم شفاهی گوش سپردن هوشیارانه را تمرین کند،
به گونهای که همه مطالب خوب و بد را درک کرده و به طور کامل و بدون کم و کاست و ملاحظه کردن انتقال دهد.
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فهرست مطالب
سخن مترجمان
پیشگفتار
درآمد
ترجمه شفاهی
مترجم نوشتاری و مترجم شفاهی
ترجمه و ارتباط زنده
تفاوت میان گفتار و نوشتار
زبان مبدا و زبان مقصد
فصل نخست: ارتباط دو زبانه مقصد
پیشینه ذهنی مشترک یا موضوع یکسان
تاثیر
گونههای ارتباط
ارتباط تصادفی
ارتباط بیانگر
ارتباط بلاغی
ارتباط میان دو زبان
وظیفه مترجم در فرآینده ارتباط
فصل دوم: گونههای ترجمه شفاهی
ترجمه سهسویه
ترجمه همزمان
ترجمه پیاپی
ترجمه دیداری
ترجمه نجوایی
ترجمه شفاهی نوشتاری
ترجمه تلفنی
فرآینده ترجمه شفاهی
گوش سپردن و توجه کردن
بررسی و یادداشتبرداری
بازآفرینی و تولید کلام
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فصل سوم: حافظه و ترجمه شفاهی
حافظه حسی
حافظه کوتاهمدت
حافظه بلندمدت
چگونگی انتقال اطلاعات از حافظه کوتاهمدت به حافظه بلند مدت
به خاطر آوردن و به خاطر سپردن
مترجم شفاهی و حافظه
دریافت دیداری
دریافت شنیداری
دریافت حسی یا حرکتی
حافظه و اصل تقسیمبندی و دستهبندی
فصل چهارم: شرایط ترجمه شفاهی
شنیدن
تشخیص واحدهای صوتی
شناخت واژهها
آشنایی با اصطلاحات
تجزیه دستوری ترکیبها
فهمیدن
انتقال زبان
سامان دادن به کلام در زبان مقصد
سخن گفتن صحیح
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فصل پنجم: نقش و وظیفه مترجم شفاهی
رعایت بیطرفی کامل میان دو طرف
امانتداری علمی
رازداری و پنهان داشتن
واحد ترجمه
وظیفه مترجم شفاهی
پیشآگاهی
آن چه باید برای پیش آگاهی دانست
اجرا
ارائه اطلاعات
مترجم شفاهی و جداسازی حرفهای
همدلی و همدردی
قدرت سخنوری
مترجم شفاهی و هنر سخنرانی
فصل ششم: اصول ترجمه شفاهی
نزاکت و ادب
زبان بدن
نگاه کردن به چشمها
جای نشستن
گوش سپردن
کیفیت ترجمه
شیوههای اصلی ترجمه
همسانسازی
پیچ و خم دادن
افزودن و کاستن
قالببندی کردن
بازچینش
برابریابی و مطابقت در ترجمه
سطوح ترجمه
دخالت و دست بردن در ترجمه
ترجمه و تسلط بر معنی
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فصل هفتم: تلفظ و ادا نمودن صداها
عیوب صدا
شیوایی بیان
فرآیند تولید صدا
تولید صداها
ویژگیهای حروف و صداها
تلفظ درست
کارکرد آهنگ
تلفظ در زبان عربی و انگلیسی
عیبهای تلفظ انگلیسی از دید عربها
آمادهسازی حنجره
فصل هشتم: زبان بدن
زبان بدن چیست؟
آن چه مترجم شفاهی باید از آن پرهیز کند
فصل نهم: یادداشتبرداری
اهمیت یادداشتبرداری
اصول یادداشتبرداری
آن چه هنگام یادداشتبرداری باید رعایت شود
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فصل دهم: معنای ضمنی، نهانسازی و برداشت در ترجمه
معنای ضمنی
انواع معنای ضمنی
معنای ضمنی واقعی و معنای ضمنی ممکن
معنای ضمنی اصطلاحی
معنای ضمنی غیر اصطلاحی
نهانسازی و آشکارسازی
برداشت
انواع برداشت
برداشت مکان
برداشت فاعل
برداشت زمان
برداشت فعل
برداشت ابزار
برداشت سبب و نتیجه
برداشت شیء
برداشت نوع
برداشت مشکل و راهحل آن
برداشت احساس و رفتار
برداشت و تاویل
خلاصه
فصل یازدهم: ترجمه سهسویه
گفتگو چیست؟
ویژگیها و ارکان گفتگو
مترجم شفاهی در گفتگو
طرفهای گفتگو در ترجمه سهسویه
وضعیت نشستن
چگونگی اجرا
فصل دوازدهم: ترجمه همزمان
طرفهای ترجمه
موقعیت و چگونگی اجرا
شیوههای تمرین ترجمه همزمان
راهکار واگویی
راهکار نقل بیان
مترجم شفاهی ؛
اصول ترجمه شفاهی با معرفی کتاب راهنمای مترجمشدن
فصل سیزدهم: ترجمه پیاپی
چگونگی اجرا
آن چه باید هنگام ترجمه پیاپی از آن پرهیز کرد
چگونه در ترجمه پیاپی مهارت و تجربه به دست آورید؟
فصل چهاردهم: اخلاق ترجمه
رفتار حرفهای
پایبندی به قوانین
درستکاری
توانایی
امانتداری علمی
بیطرفی
رازداری
کیفیت
تضاد منافع
همکاری حرفهای
احترام به فرهنگها و سنتها
احترام به زبان
فصل پانزدهم: مساله اخلاق
تفاوت میان اصول اخلاق و اصول رفتار
تفاوت میان قانون و اخلاق
در پایان کتاب نیز دوازده پرسش در زمینه اخلاق آمده است.