قرائت متون معاصر عربی یکی از دروس شیرین زبان عربی است
و اگر شما به زبان عربی علاقه داشته باشید، یا در رشته زبان و ادبیات عرب و یا مترجمی این رشته تحصیل کرده باشید،
به احتمال زیاد یکی از شکایتهای شما کمبود متون معاصر برای مطالعه، بررسی معنا، تمرین و یادگیری این زبان است.
شما به احتمال زیاد دوست دارید با حال و هوای این زبان بیشتر آشنا شوید.
انگیزه شما ممکن است متفاوت باشد. شاید قصد داشته باشید به شکل جدی و حرفهای مترجم زبان عربی بشوید.
شاید هم فقط برای سرگرمی میخواهید به قرائت متون عربی روی بیاورید.
انگیزه شما از قرائت متون عربی هر چه باشد قابل احترام است.
اما متاسفانه علیرغم اهمیت این مسئله،
در زمینه قرائت متون عربی کتابهای بسیار کمی تالیف شده است و همین تعداد اندک نیز به خوبی معرفی نشده است.
به همین دلیل ما در بخش معرفی سایت الریحانه سعی میکنیم کتابهای نوشته شده در این حوزه را به دوستداران زبان و ادبیات عرب معرفی کنیم.
در این راستا میتوان کتاب قرائت متون معاصر را به علاقمندان زبان عربی معرفی کرد.
در این کتاب مخاطب با داستانهای معاصر مختلفی آشنا میشود و در حین مطالعه آنها شیوههای بیانی و زبانی ادبیات عرب معاصر را نیز میآموزد.
در واقع میتوان گفت با خواندن این کتاب خواننده هم از لذت ادبی خواندن داستانهای کوتاه برخوردار میشود و هم توانایی فن ترجمه خود را ارتقا میدهد.
کتابی درباره قرائت متون معاصر عربی
قرائت متون معاصر نوشته مصطفی جباری و احسان اسمعیلی طاهری در سال ۱۳۸۲ برای اولین بار توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها موسوم به سمت منتشر شده است.
اگرچه در بخش سخن ناشر ذکر شده است که کتاب قرائت متون معاصر برای دانشجویان رشته الهیات تهیه و تدوین شده،
اما باید اعتراف کرد که نکات مفید و ارزشمندی که در آن ذکر شده است،
برای دانشجویان زبان و ادبیات عرب و دانشجویان رشته مترجمی این رشته نیز بسیار مفید است.
هر بخش از کتاب قرائت متون معاصر براساس داستانهایی تنظیم شده که توسط نویسندگان معاصر عرب نوشته شده است.
همین مورد نیز اهمیت کتاب را بیشتر بالا میبرد.
زیرا دانشجویان رشته زبان و ادبیات عرب در دانشگاه با متون کهن و قدیمی بسیاری آشنا میشوند.
اما در مقابل مطالب معاصر اندکی را برای مطالعه و آموختن پیدا میکنند.
در واقع در بیشتر دانشگاهها دانشجویان برای آشنا شدن با متون معاصر جهان عرب، مطالب پراکندهای را در قالب جزوه دریافت میکنند.
مطالبی که غالبا به شعر میپردازد و گاه بخشی از یک داستان بلند را نیز در خود گنجانده است.
اما در کتاب قرائت متون معاصر خواننده، یک داستان را از ابتدا تا به انتها میخواند و میتواند با حال و هوای کلی داستان آشنا بشود.
افزون بر موارد بالا خواندن کامل یک داستان باعث میشود تا خواننده ایرانی با شیوه داستاننویسی
و حتی فضای کلی و حاکم در یک دوره تاریخی را نیز به خوبی درک کند.
این مسئله نیز برای افرادی که مباحث نقد ادبی علاقمند هستند، دارای اهمیت است.
مطالب کتاب قرائت متون معاصر
آشنایی کوتاه با چند فرهنگ لغت عربی _ فارسی،
پنج داستان از میخائیل نعیمه،
چهار داستان از نجیب محفوظ
و دو داستان از توفیق الحکیم بخشهای مختلف کتاب قرائت متون معاصر را به خود اختصاص میدهد.
با توجه به اهمیت فرهنگلغت در بحث ترجمه و آشنا شدن با معانی و مفاهیم به کار رفته در زبانها،
کتاب قرائت متون معاصر نیز پیش از هر چیز به توضیح شیوه کار کردن با فرهنگلغتها میپردازد
و در ادامه نیز چند فرهنگلغت را در زبان عربی معرفی میکند.
مولفان کتاب قرائت متون معاصر در ابتدای هر بخش، قسمتی را نیز به معرفی نویسنده داستانها اختصاص دادهاند
تا خواننده به شکل کوتاه حداقل اطلاعی از زندگی وی به دست بیاورند.
قرائت متون معاصر بیش از هر چیزی بر فهم مطالب و درک متون ادبی تاکید دارد
و به همین دلیل طبق توضیح نویسندگان این کتاب، ترجمههایی که در توضیحات هر درس آمده است،
بیش از هر چیز بر انتقال مفهوم و درک تکیه میکنند.
یکی از ویژگیهای بارز کتاب قرائت متون معاصر پرداختن به ساختارهای زبان عربی است.
نویسندگان با انتخاب داستانهای مختلفی از سه نویسنده معاصر جهان عرب ساختارهای به کار رفته در این داستانها را بیرون آورده
و آن را به خواننده معرفی میکنند.
داستانهای کتاب قرائت متون معاصر به شرح زیر است:
از میخائیل نعیمه داستانهای
اکابر،
مصرع ستوت،
أم ولیست بأم،
عصفور و إنسان و صادق آورده شده است.
داستانهای أسره أناخ علیها الدهر،
الرساله،
الشفق،
صاحب الصوره از نحیب محفوظ
و حقوقی علی نفسی
و ۱۱ اکتوبر نیز داستانهایی از توفیق الحکیم هستند که در بخشهای مختلف کتاب قرائت متون معاصر به آنها پرداخته شده است.
اهمیت مطالعه کتاب قرائت متون معاصر
در مقدمه این کتاب آمده است:
تجربه نشان داده است که برای خواندن و فهم هر متن فقط یک راه وجود دارد و آن تمرین، ممارست و قرائت است؛
بنابراین یادگیری قواعد صرفی و نحوی پیچیده و مفصل فقط گوشهای از مشکل آن عده از دانشجویان را که از خواندن و فهم متون عربی ناتوانند حل خواهد کرد.
در بخش دیگری از مقدمه نیز آمده است:
توجه داشته باشید این تصور که میتوان با در اختیار داشتن یک یا حتی ده فرهنگ لغت همه متون ادبی، سیاسی، اقتصادی، مطبوعاتی و …
موجود در یک زبان را خواند و فهمید، توهمی بیش نیست.
توجه به این نکته ضروری است که گاهی فرهنگ لغت نه تنها کمک کار نیست
بلکه ممکن است گمراهکننده نیز باشد؛
زیرا گاهی باید معادل درست یک کلمه را نه از روی فرهنگ لغت بلکه از سیاق عبارت و قرینههای موجود در متن یافت.
در توضیح نحوه ارائه مطالب نیز باید گفت
که در ابتدای کتاب قرائت متون معاصر داستانها به زبان عربی آورده شده است
و در توضیحات پایانی هر درس نیز موارد مشابه دیگری از هر ساختار معرفی شده است
و از خواننده درخواست میشود تا موارد دیگری را نیز خود بیابد.
با این شیوه خواننده میتواند با ساختارهای مختلف زبان عربی که در ادبیات این زبان به کار رفته است،
آشنا بشود و با تکرار آنها و سعی در پیدا کردن موارد مشابه بیشتر، آنها را برای همیشه به خاطر بسپارد.