هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
خانه, شخصیت های ایرانی, مصاحبه, مطالب
ترجمه متون دینی ؛ گفتگو با دکتر مهدی نوری کیذقانی در زمینه ترجمه و ترجمه متون دینی
03
بهمن
بهمن
_ سلام و وقت بخیر داریم خدمت شما دکتر نوری کیذقانی گرامی و ممنون از این که برای این مصاحبه وقت گذاشتید.
لطفا برای آشنای هر چه بهتر و بیشتر خوانندگان سایت آموزش عربی الریحانه با شما معرفی کوتاهی از خودتان بفرمایید.
سلام و درود فراوان بر سرکار خانم پورشجاعی و آروزی توفیق و تندرستی برای شما و همه عزیزانتان.
بنده سید مهدی نوری کیذقانی فارغ التحصیل دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی از دانشگاه تهران هستم.
و در حال حاضر از اعضای هیئت علمی گروه عربی دانشگاه حکیم سبزواری می باشم.
_ جناب دکتر نوری کیذقانی درصد قابل توجهی از خوانندگان سایت آموزش عربی الریحانه به کار ترجمه
و به فعالیت در این حوزه علاقمند هستند. اما ابهاماتی در این باره و درباره نخستین گامهای ترجمه دارند.
چه شد که شما به ترجمه روی آوردید.
در واقع از اولین تجربه ترجمه‌اتان برای ما بگویید.
چگونه پیش آمد و چگونه پیش رفت؟
آیا به تنهایی کاری را ترجمه کردید و یا این که نخستین کار ترجمه شما همکاری با مترجم دیگری بود؟
علاقه بنده به ترجمه به دوران دانشجویی و کارشناسی بر میگردد.
در آن دوران بنده از همان ترم سه به بعد به خاطر اینکه درآمدی داشته باشم
و از عهده هزینه های تحصیل برآیم در دارالترجمه شهرمان مشغول به کار شدم،
یادم می آید که مبلغ بسیار ناچیزی دریافت می کردم اما همین ترجمه ها باعث تقویت ترجمه بنده
و موفقیت در آزمون کارشناسی ارشد شد.
اولین ترجمه کتاب را هم در همان دوران کارشناسی انجام دادم،
یادم می آید کتاب عشق (کتاب الحب) اثر نزار قبانی را برای استاد بزرگوارم دکتر فخر (خدایش به سلامت بدارد) ترجمه کردم
که البته به هنوز چاپ نرسیده!
و همچنین در ویرایش و ترجمه یک کتاب دیگر به ایشان کمک کردم
که بعدها با نام «پدیده دخانیات از منظر علم پزشکی و فقه اسلامی» چاپ شد.
اولین ترجمه جدی و مستقل بنده در دوران دکتری و با ترجمه کتابهای «دُرّ حکمت» و «مذهب ابن عربی» آغاز شد
و الحمد لله تا الان کار ترجمه ادامه داشته، برخی ترجمه ها به تنهایی و برخی با همکاران و دانشجویان انجام شده است.
_ همان طور که در پرسش پیشین اشاره شد، درصد قابل توجهی از خوانندگان سایت ما را افرادی تشکیل می‌دهند
که در ابتدای راه ترجمه هستند و به همین دلیل مطمئنا شیوه ترجمه‌کردن شما می تواند برای آنها آموزنده و مفید باشد.
معیارهای شما برای گزینش یک کتاب چیست؟
وقت ترجمه چطور پیش می روید؟
آیا در یک بازه زمانی کوتاه و معین کار را به انتها میرسانید و یا خیر؟
به طور کل لطفا کمی از شیوه ترجمه اتان بگویید؟
در مورد پرسش اول درباره خود بنده عشق و علاقه معیار اول انتخاب کتابها بوده است
البته برخی اوقات پیشنهادهای سازمانها و برخی مؤسسات هم مناسب و مفید بوده است
که بنده هم استقبال کردهام مخصوصا که خود عهده دار چاپ وتأمین هزینه های آن باشند.
بنده معمولا یک بازه زمانی معین را برای ترجمه تعیین می کنم.
چون وقتی بین ترجمه ها فاصله بیافتد ممکن است حضور ذهن و یادآوری مطالب از دست برود
و یا سبک ترجمه در فرازهای مختلف متفاوت باشد
و تجربه نشان داده که کاری که بیش از حد به طول بیانجامد ممکن است به سرانجام نرسد.
در خصوص شیوه ترجمه هم معمولا سعی می شود ترجمه روان و به اصطلاح به شیوه ارتباطی باشد.
زیرا اگر متن ما رنگ و بوی ترجمه بدهد خواننده ملول می شود.
البته همان طور که مستحضرید و خودتان هم از مترجمان قابل و موفق هستید این به معنای تغییر آزاد و بی قید در متن نیست.
و بر عکس بنده سعی می کنم تا حدی مقید به متن باشم.
_ جناب دکتر نوری غالب ترجمه های شما شامل مسایل دینی است.
آیا این تمرکز دلیل خاصی داشته است؟
بیشتر به خاطر علاقه خودم بوده است که دغدغه مسائل دینی داشته ام و به مباحث دینی علاقه مند بوده و هستم.
البته برخی موارد هم توسط برخی مؤسسات پیشنهاد شده است
که چون موضوع مورد علاقه بنده بود، آنها را پذیرفتم.
_ با توجه به ترجمه های مختلف که شما با موضوعات دینی انجام داده اید،
مشکلات و سختی‌های ترجمه متون دینی از عربی به فارسی را در چه مواردی می‌بینید؟
و به نظرتان راهکار عبور از این موارد چیست؟
متون دینی هم مانند هر متون تخصصی دیگری، نیاز به مطالعه و تبحر در متن مورد ترجمه دارد.
یعنی لازم است که مترجم پیش از شروع ترجمه با اصطلاحات آن متن و حوادث و ماجراهای مطرح شده آشنایی داشته باشد.
_ با توجه به این که کشور ما از لحاظ دینی، کشور بسیار قوی است
و از دانشمندان بسیاری در حوزه‌های مختلف دینی برخوردار است،
اهمیت ترجمه این نوع متون برای مخاطب ایرانی در چیست؟
من بارها به بچه ها و دانشجویان گفته ام که پرکابرد ترین متون برای ترجمه در کشور ما
همین متون دینی اعم از تاریخی، فقهی، حدیثی، کلامی و ادبی است.
چون این گونه متون با فرهنگ اسلامی و ایرانی ما آمیخته شده و با اعتقادات عامه مردم سرو کار دارد
و همیشه خوانندگانی از طیف های مختلفی دارد.
به گونه ای که برخی کتابها چندین ترجمه دارند و شاید هنوز هم نیاز به ترجمه مجدد داشته باشند.
به عنوان مثال کتاب «الحسین فی الفکر المسیحی» اثر نویسنده مسیحی استاد آنتوان بارا -که کتاب ارزشمندی هم هست- چندین ترجمه به فارسی دارد و مورد استقبال هم قرار گرفته است.
_ شما با دانشجویان مختلفی در زمینه ترجمه متون دینی کار کرده‌اید،
به نظرتان مهم‌ترین مشکل افراد در فهم متون دینی چیست؟
برخی مشکلات عمومی است یعنی دانشجویان یا عجله می کنند یا به حافظه لغوی خود بسنده می کنند
و ممکن است در انتخاب معادل ها موفق عمل نکنند و برخی هم ناشی از عدم تسلط در موضوع مورد نظر می باشد
که این لازم می آورد مترجم یا دانشجوی ما حتماً چند کتاب فارسی مرتبط با موضوع ترجمه مطالعه کند
و با ذهن خالی به سراغ ترجمه نرود.
_ به نظر شما یک مترجم موفق می بایست از چه ویژگی هایی برخوردار باشد.
مطالعه بسیار، به روز بودن و تسلط به زبان مبدأ و مقصد.دقت و نظم.
شکیبایی و حوصله.
_ در پایان چه توصیه، پیشنهاد و راهنمایی به افرادی دارید که قصد دارند وارد این مسیر بشوند.
برای ترجمه موفق باید بیش از همه و همه متن خواند.
هم متن های عربی و هم متن های فارسی،
ضرورت خوانش متون فارسی مناسب و پیراسته و به اصطلاح شاهکارهای ادبی و هنری از آن جهت است
که دایره واژگانی مترجم بالا رود و عبارات و اسالیب درست و هنری هرچه بیشتر در ذهنش جای گیرد.
_ از شما متشکریم
ممنونم، إن شاء الله تندرست و پیروز باشید.
_ در پایان اگر مطلب و نکته ای هست که دوست دارید و یا فکر می کنید
برای خوانندگان این مصاحبه می تواند کمک کننده باشد،
لطفا آن را بفرمایید.
_ بزرگوارید؛ برای شما و همکارانتان که الحمد لله در زمینه آموزش زبان عربی به پارسی زبانان
و نیز ترجمه موفق هستید آرزوی توفیق روز افزون دارم.