متون توصیفی دومین نوع از انواع متن؛ اهمیت شناخت انواع متون در ترجمه

متون توصیفی یکی از انواع متون ترجمه هستند.

در مقاله متون اطلاعاتی نخستین نوع از انواع متن به این موضوع پرداختیم که تمامی متون از نظر هدف نویسنده به دو بخش اصلی و اساسی تقسیم می‌شود

و سپس نخستین مورد از این دو دسته یعنی متون اطلاعاتی توضیح داده شد.

در این مقاله، نوع دوم متون مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برای شناخت هر چه بهتر و بیشتر نوع دوم متن‌ها شما را به خواندن ادامه این مقاله دعوت می‌کنم.

متون توصیفی چه نوع متونی هستند؟

متون توصیفی، متونی هستند که نویسنده قصد دارد با نوشتن آن‌ها احساس یا تاثیری را به خواننده منتقل کند.

در واقع در این دسته از متون هدف نویسنده بیش از هر چیزی آن است که احساسات خواننده را تحت تاثیر قرار بدهد.

به همین دلیل برای تاثیرگذاری بیشتر کلامش از آرایه‌های ادبی استفاده می‌کند.

با این توضیح طبیعی است که برای درک درست متون توصیفی خواننده بهتر است با این آرایه‌های ادبی آشنا باشد

و بتواند ترکیب‌های مجازی و استعاری به کار رفته در متن را تشخیص بدهد.

در واقع می‌توان گفت که بارزترین ویژگی متون توصیفی، ترکیب‌های ادبی به کار رفته در آن است

و با توجه به پیشینه‌های تاریخی و فرهنگی مختلف کشورها بسیار طبیعی است که گاه این ترکیب‌ها برای برخی از فرهنگ‌ها و کشورها نامتداول باشد.

به عنوان مثال به راحتی می‌توان مفهوم ضرب‌المثل الید الواحده لاتصفق (یک دست صدا ندارد) را درک کرد.

اما عبارت الباب اللی ایجیک منه الریح سده و استریح! (دری که از آن به سمت تو باد می‌وزد را ببند و راحت شو!)

در ظاهر معنایی دارد که شاید برای یک فارسی‌زبان به راحتی قابل درک نباشد.

اهمیت شناخت متون توصیفی

وقتی شما بدانید که با یک متن توصیفی روبرو هستید،

آن وقت به معانی مجازی و کنایی عبارات هم توجه خواهید کرد

و دیگر ذهنتان را محدود به ظاهر کلمه‌ها و عبارات نخواهید کرد.

در این صورت شما می‌توانید درک کنید که مفهوم و منظور از الباب اللی ایجیک منه الریح سده و استریح!

شاید این باشد که دندانی که درد می‌کند را باید کشید.

با توجه به این توضیحات بسیاری معتقد هستند‌ که برای درک بهتر متون توصیفی عربی بهتر است با حداقل‌های بلاغت آشنایی داشته باشید.

به این معنا که اگر شما قصد دارید یک متن ادبی را بخوانید و معنای آن را به درستی درک کنید،

می‌بایست کمی با آرایه‌های ادبی آشنایی داشته باشید.

اهمیت مطالعه متون توصیفی

اما تجربه نشان می‌دهد که مهم‌تر از خواندن آرایه‌های ادبی، آشنا بودن ذهن شما با ادبیات است.

در واقع بهترین کاری که شما می‌توانید در این زمینه انجام بدهید آن است که پیش از هر چیزی کتاب

و یا متون ادبی بسیاری را به هر دو زبان عربی و فارسی و به ویژه به زبان فارسی بخوانید.

حتی اگر شما مطالعات ادبی زیادی نداشته باشید،

نیازی نیست برای کتاب‌های سنگین و موارد خیلی پیچیده و یا سخت بلاغی زمان صرف کنید.

شما می‌توانید با خواندن یک کتاب که حداقل‌های بلاغت در آن آموزش داده شده است، به این مهارت دست پیدا کنید.

البته می‌توانید از شیوه جایگزین هم استفاده کنید

و آن هم به این صورت که به جای یادگرفتن بلاغت به زبان عربی،‌

سری به کتاب آرایه‌های ادبی در زبان فارسی بیندازید.

اگر شما در ابتدای یادگیری زبان عربی هستید،

خواندن آرایه‌های ادبی به زبان فارسی تا حد زیادی در زمان شما صرفه‌جویی می‌کند

و شما را از سرگردان شدن در میان کتاب‌های مختلف و تلاش برای فهم معنای آن رها می‌کند.

بعدها اگر احساس نیاز کردید و خواستید در زمینه بلاغت فردی کارشناس و متخصص شوید،

می‌توانید کتاب‌های سنگین مربوط به این حوزه را بخوانید.

اما برای شروع نیازی به این کار نیست.

زیرا آرایه‌های ادبی در فارسی و بلاغت در عربی تشابه‌های بسیاری با هم دارند

و شما می‌توانید با خواندن همان موارد در زبان فارسی نکات و موارد لازم را بیاموزید.

در نهایت نیز باید بگویم یکی از بهترین شیوه‌هایی که برای درک این دسته از متون توصیه می‌شود آن است که

متناسب با گفته‌های نویسنده، واحد درک معنا را جمله و یا کلمه در نظر بگیرد.

 یک نمونه متن توصیفی

اکنون در ادامه یک متن ادبی از جبران خلیل جبران بخوانید

و به تفاوت‌های بسیاری که در این نوع متن با متون اطلاعاتی وجود دارد، توجه کنید.

همچنین دقت کنید که چگونه هر کلمه دارای بار معنایی ویژه‌ای است.

استیقظی یا حبیبتی!

استیقظی لأن روحی تنادیک من وراء البحار الهائله ونفسی تمد جناحیها نحوک فوق الامواج المزبده الخضوب.

استیقظی فقد سکنت الحرکه وأوقف الهدوء ضجه سنابک الخیل

و وقع أقدام العابرین و عائق النوم أرواح البشر فبقیت وحدی مستیقظا لأن الشوق ینتشلنی کلما اغرقنی النحاس

والمحبه تدیننی إلیک عندما تقصینی الهواجس.

هاء نذا یا حبیبی،

قد سمعت نداءک من وراء البحار وشعرت بملابس جناحیک فانتبهت

و ترکت مخدعی و سرت علی الاعشاب فتبللت قدمای

و اطراف ثوبی من ندی اللیل.

ها أنا واقفه تحت اغصان اللوز المزهره أسمع نداء نفسک یا حبیبی.

توضیحات بیشتر درباره متن توصیفی

متنی که در بالا خواندید، نمونه بسیار خوبی از یک متن توصیفی است.

می‌بینید که نویسنده به توصیف‌های بسیار و متعددی در متن پرداخته است

و همین طور به خوبی می‌توان قوه تخیل نویسنده را در عبارات نوشته‌شده و کلمات انتخاب‌شده مشاهده کرد.

اگر شما بخواهید این متن را به درستی درک کنید باید بتوانید تصاویری را که نویسنده برای خواننده بیان می‌کند‌، درک کنید.

درک این تصاویر به معنای این نیست که شما کل کتاب جواهر البلاغه و یا البلاغه الواضحه را خوانده باشید.

بلکه به این معنا است که شما باید بتوانید تصویری را که نویسنده توصیف می‌کند، درک کنید.

یکی از دوستانم متون ادبی مختلف را ترجمه می‌کند، بدون این که

حتی یک لحظه به وجه شبه و یا نوع تشبیه به کار رفته در آن فکر کند.

از سوی دیگر دوستان و هم‌دانشگاهی‌های بسیاری داشته‌ام که علی‌رغم نمره‌های بسیار بالا

و خوبی که در درس بلاغت می‌گرفتند، قادر به درک یک متن ادبی عربی نبودند.

در متن توصیفی بالا به عبارات

البحار الهائله، عائق النوم أرواح البشر

و یا این جمله

ونفسی تمد جناحیها نحوک فوق الامواج المزبده الخضوب

دقت کنید.

دریای سهمگین، خوابی که ارواح انسان را درآغوش می‌گیرد

و یا جانی که با دو بال گشوده به سوی امواج کف‌آلود و تر گسترده می‌شود.

تمام این جملات و عبارات سرشار از تصاویر تخیلی هستند که با استفاده از آرایه‌های مختلف ادبی نوشته شده‌اند.