قواعد و متون عربی عنوان کتابی در خصوص آموزش قواعد زبان عربی و متون این زبان

قواعد و متون عربی معرفی کتابی قواعد و متون عربی

کتاب قواعد و متون عربی در اصل برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات عرب نوشته شده است.

با این حال به دلیل مطالب مفیدی که دارد، می‌تواند برای تمامی علاقمندان به یادگیری زبان عربی سودمند باشد.

کتاب قواعد و متون عربی براساس سرفصل مصوب وزارت علوم برای دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی به رشته تحریر درآمده است.

و شامل شواهدی از موارد زیر می‌شود:

آیات قرآن، احادیث، نهج‌البلاغه، ضرب‌المثل‌های عربی، اشعار عربی شاعران فارسی، اشعار عربی کتب نثر فارسی،

متون نظم و نثر قدیم و جدید عربی، نظم و نثر ادبیات پایداری ایران و جهان

تالیف: دکتر محمد رضا نجاریان

ناشر: دانشگاه یزد

[box type=”info” align=”” class=”” width=””]برای مطالعه دیگر کتاب‌های سایت الریحانه کلیک کنید. [/box]

کتاب قواعد و متون عربی

کتاب قواعد و متون عربی شامل چهار فصل می‌شود:

فصل اول: علم صرف

بخش اول: فعل

بخش دوم: اسم

بخش سوم: حرف

کتاب قواعد و متون عربی

فصل دوم: علم نحو

بخش اول: مرفوعات

بخش دوم: منصوبات

بخش سوم: مجرورات

بخش پنجم: جمله

کتاب قواعد و متون عربی

فصل سوم: نتیجه‌گیری

فصل چهارم: تعلیقات

کتاب قواعد و متون عربی

در بخشی از پیشگفتار کتاب قواعد و متون عربی آمده است:

پروفسور ژان پری زبان‌شناس در دانشگاه شیکاگو معتقد است:

اثرگذاری عربی بر پارسی از قرن نهم میلادی و با تلفیق اسلام و سیستم نوشتاری عربی ممکن شد.

این میزان تاثیرگذاری در حدود هشت هزار لغت در بیست هزار واژگان روزانه قرن نهم میلادی (در حدود ۴ درصد)

و در بازه‌ای حداقل کمتر از ۹ درصد با فراوانی ۴/۲ درصد در آثار کلاسیک و نوین فارسی است.

در یک تجربه آزمایشی دایره واژگان مصنوعات فرهنگی، در میان چهار نمونه از زبان با واژگان عربی، ۵۲ درصد واژگان اسپانیایی از زبان عربی اقتباس شده بود

و این میزان در زبان فارسی تنها ۱۴ درصد بوده است.

در حالی که زبان اسپانیایی توسط گروه بزرگی از غیرمسلمانان با موضوعات غیراسلامی به کار می‌رود؛

براساس این تجربه آزمایشی، میزان واژگان عربی در زبان فنیِ اسپانیایی در زندگی روزمره، ۸ درصد و در زبان فارسی ۲۴ درصد بود.

کتاب قواعد و متون عربی

ژان پِری می‌افزاید: بیشتر واژگان عربی که در پارسی کاربرد دارند، به عنوان مترادف به کار می‌روند؛

برای نمونه، واژه مریضِ عربی با بیمار پاذسی که می‌توانند در بسیاری از موارد به پارسی برگردانده شود

یا پیشتر بازگردانده شده‌اند؛ همچمون تعلیم که به آموزش تبدیل شده است.

در بخش دیگری از پیشگفتار کتاب قواعد و متون عربی آمده است:

زبان عربی، زبان دین ما است. و قرآن کریم که پایه و اساس اسلام است به زبان عربی نازل شده است:

إنا أنزلنا قرآنا عربیا؛ لذا برای فهم معانی آیات قرآن کریم و استفاده صحیح از مطالب ارزشمند آن به ناچار باید تسلط کافی و کامل به این زبان پیدا کنیم.

گنیجنه روائی و حدیثی ما و متون دینی و عرفانی ما به این زبان نگاشته و تدوین شده است؛

پس برای فهم دقیق و صحیح روایات و احادیث منقول از معصومین (ع) بی‌شک تسلط به زبان عربی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

بزرگان دین ما اعم از معصومین (ع) و دانشمندان بزرگ اسلامی همه و همه سفارش کرده‌اند که این زبان را فرا گیریم؛

زیرا احاطه کامل به این زبان، ما را به منابع غنی علمی و معنوی گذشتگان رهنمون می‌سازد.

حضرت امیرمومنان علی (ع) می‌فرماید: تعلموا العربیه فإنها کلام الله الذی یکلم به خلقه:

زبان عربی را فراگیرید که زبان خداوند است و با آن با مردم سخن می‌گوید.

کتاب قواعد و متون عربی

زبان فارسی با زبان عربی درآمیخته است؛ به طوری که این دو از هم قابل تفکیک نیستند

و برای فهم و درک صحیح و عمیق بسیاری از لغات عربی که در زبان فارسی رایج شده‌اند نیاز به یادگیری زبان عربی داریم.

بسیاری از نویسندگان و شاعران قدیم و جدید از واژه‌های زبان عربی در نوشته‌های خود استفاده کرده‌اند

و این اختلاط واژه‌ها باعث شیرینی و شیوایی کلام آنان شده و تاثیر سخنشان را دو صد چندان کرده است.

که ا زآن‌ها بزرگانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، استاد محد تقی مدرس رضوی، دکتر محمد معین، دکتر صفا،

دکتر خانلری، استاد سید جعفر شهیدی و دکتر حریرچی را می‌توان نام برد.

کتاب قواعد و متون عربی

قانون‌ها و قاعده‌های زبان عرب بر فارسی اثر گذاشته است؛ یکی از آن‌ها کاربرد جمع مکسر عربی است که فهم فارسی را برای غیرفارسی‌زبانان مشکل می‌کند.

مانند: ادویه، اشربه، اغذیه، اساتید، بساتین، دساتیر، خوانین، دهاقین، اساطیر، عشاق، میادین، اکراد،

افاغنه؛ به ترتیب به جای دواها، شربت‌ها، غذاها، استادان، بستان‌ها، دستورها، خان‌ها (خانان)، دهقان (دهقانان)،

بازارها، اسطوره‌ها، عاشق‌ها (عاشقان)، میدان‌ها، کردها، افغان‌ها؛

که همگی با افزودنِ ها جمع بسته می‌شوند نه به صورت جمع مکسر عربی.

علامت جمع در فارسی ها و ان و در محاوره در اکثر موردها، فقط ا است. مانند افغانیا، کردا، بلوچا، مردا، خیابونا.

کتاب قواعد و متون عربی

نگارنده با توجه به تجربه تدریس در زمینه صرف و نحو عربی و با عنایت به سرفصل‌های جدید دروس ادبیات عرب در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد

و دکترای رشته‌های زبان و ادبیات فارسی و علوم قرآنی بر آن شد تا مجموعه‌ای را تدوین کند که در برگیرنده قواعد و متون عربی باشد.

مجموعه حاضر با بهره‌گیری از کتاب‌هایی چون شرح ابن عقیل و … تالیف شده که نکات مهم و قابل توجه آن بدین صورت است:

۱_‌در بخش صرف به ترتیب مباحث اسم، فعل و حرف مطرح شده است.

۲_ در بخش نحو به ترتیب مرفوعات، منصوبات، مجرورات و توابع تحلیل شده است.

۳_ شاهد مثال‌های هر درس براساس سرفصل‌های جدید تنظیم شده است.

البته برای ارتقای سطح اطلاعات عمومی از اسامی پیامبران، ائمه (ع)، مادران بزرگوار ائمه (ع) قاتلان ائمه (ع)،

پیامبران مدفون در شهرهای ایران و … استفاده شده است.

۴_ پس از هر مبحث نکات مهم و استثنائی در ذیل “یادآوری” آمده است.

۵_ در آخر هر مبحث تمرین‌های متعدد با شیوه تشریحی طرح شده تا در یادگیری دانشجو تسریع شود.

به عنوان مثال ذکر بیتی از متنبی با ۲۰ فعل معتل، تحلیل مقامه قطیعیه حریری درباره مسائل نحوی، مثل‌هایی از مجمع الامثال میدانی.

۶_ بخش قابل توجهی از جزء سی‌ام قرآن کریم، بخش‌هایی از وصیت‌نامه اما علی (ع)، نامه امام علی (ع) به مالک اشتر،

فرازهایی از دعاهای صحیفه سجادیه، فرج، کمیل، ندبه، مکارم الاخلاق، ابوحمزه ثمالی، عهد و … در این کتاب ذکر شده است.

۷_ از شواهد صرفی و نحوی بالغ بر ۲۰۰ نویسنده و شاعر عربی و فارسی در این مجموعه بهره برده شده است.

سعی وافر بر این تعلق گرفته است تا شاعر بسیاری از اشعار مشخص و ذکر گردد.

۸_ چون این مجموعه برای چند درس در چند سال تالیف شده، شواعد ذکر شده مانع آزادی عمل مدرّسان نخواهد بود.

آن‌ها می‌توانند دانشجویان را به شواهد دیگری راهنمایی کنند یا خود نمونه‌هایی اضافه نمایند.